Giải pháp tăng chất lượng nguồn nhân lực và năng suất lao động

Người lao động - MINH ANH

Việt Nam là quốc gia có tỷ lệ người trong độ tuổi lao động chiếm 55% quy mô dân số nhưng chất lượng nguồn nhân lực và năng suất lao động hiện tại còn chưa cao. Nguyên nhân chính là do tỷ lệ lao động qua đào tạo còn thấp; một số ngành, lĩnh vực, vùng miền tỷ lệ này còn chênh lệch nhiều.

Tốc độ tăng năng suất lao động không đạt chỉ tiêu

Báo cáo của Chính phủ trước Quốc hội vừa qua có nêu tốc độ tăng năng suất lao động nước ta năm 2022 dự kiến chỉ đạt 4,7 - 5,2%, không đạt chỉ tiêu 5,5% như kế hoạch. Trong khi đó, Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về Kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2021 – 2025 có đặt rõ mục tiêu tốc độ tăng năng suất lao động bình quân trên 6,5%/năm.

Nhịp đập kinh tế Việt Nam 2022: Vực dậy thị trường lao động

Tỷ lệ lao động qua đào tạo còn thấp dẫn đến việc chất lượng nguồn nhân lực và năng suất lao động tại Việt Nam chưa cao. Ảnh minh họa.

Theo TS. Nguyễn Thúy Quỳnh, Viện Chiến lược và Chính sách tài chính, Bộ Tài chính, để hiện thực hóa mục tiêu trên, Chính phủ giao Bộ LĐ-TB&XH chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành và địa phương nghiên cứu hoàn thiện khung pháp luật về phát triển thị trường lao động, nghiên cứu xây dựng Dự án Luật sửa đổi, bổ sung Luật Việc làm trình Chính phủ và Quốc hội xem xét theo hướng phù hợp với các hình thái việc làm mới, quan hệ lao động mới trong kỷ nguyên kỹ thuật số, kinh tế số, kinh tế chia sẻ.

“Thực tế, vài năm trở lại đây tốc độ tăng năng suất lao động của Việt Nam là tương đối cao. Năm 2016 và 2017 là 6,2%, năm 2018 và năm 2019 là 6,6%, năm 2020 gần 4%, năm 2021 dự kiến đạt 4,7 - 5,2%.

Kết quả trên là do tỷ lệ lao động qua đào tạo của chúng ta tăng lên; chuyển dịch cơ cấu lao động theo nhóm ngành với xu hướng tỷ trọng của nhóm ngành Nông, lâm nghiệp - thủy sản có mức năng suất lao động thấp nhất đã giảm xuống. Trong khi, tỷ trọng của nhóm ngành Công nghiệp - xây dựng có mức năng suất lao động cao nhất đã tăng (từ 22,8% lên 33,1%), tỷ trọng của nhóm ngành dịch vụ có mức năng suất lao động cao thứ hai cũng đã tăng lên (từ 33,6% lên 37,7%)”, TS. Nguyễn Thúy Quỳnh chia sẻ.

Nguyên nhân chính dẫn đến năng suất lao động chững lại là tỷ lệ lao động qua đào tạo còn thấp; một số ngành, lĩnh vực, vùng miền tỷ lệ này còn chênh lệch nhiều. Bên cạnh đó là sự hạn chế về chất lượng đào tạo, cơ cấu đào tạo giữa lý thuyết và thực tế, kết hợp giữa cơ sở đào tạo và cơ sở sử dụng. Tỷ trọng trình độ công nghệ thấp của công nghiệp chế biến, chế tạo của chúng ta cũng còn lớn. Đặc biệt là còn tình trạng trong nông, lâm nghiệp - thủy sản có một số nơi, ngành vẫn còn “lấy công làm lãi”; trong công nghiệp còn tình trạng công nghiệp hỗ trợ yếu…

Nhịp đập kinh tế Việt Nam 2022: Vực dậy thị trường lao động

Lao động khu vực nông nghiệp vẫn chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu nguồn nhân lực. Ảnh minh họa

Giải pháp thúc đẩy đào tạo chất lượng nguồn nhân lực

Số liệu từ Bộ LĐ-TB&XH cho thấy, ngoài tỷ lệ lao động qua đào tạo còn thấp, chất lượng lao động cũng có sự chênh lệch rất lớn giữa các vùng.

Tỷ lệ lao động qua đào tạo có bằng cấp/chứng chỉ đạt cao nhất ở vùng Đồng bằng sông Hồng (36,96%), tiếp đến là vùng vùng Đông Nam Bộ (28,34%), vùng Trung du và miền núi phía Bắc (25,99%), vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung (25,75%); thấp nhất là 2 vùng Tây Nguyên (16,51%) và vùng Đồng bằng sông Cửu Long (14,61%).

Con số chung của cả nước hiện mới chỉ đạt trên 26%. Nguyên nhân của tình trạng trên chính là do quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội, đô thị chưa đồng bộ, chưa tính đến phát triển nguồn nhân lực của từng vùng, miền, địa phương.

Theo TS. Nguyễn Thúy Quỳnh, trong giai đoạn tới, các đơn vị đào tạo, quản lý cần định hướng giáo dục theo nhu cầu nhằm tạo ra sự cân bằng trong đào tạo và sử dụng nhân lực ở các ngành nghề, vùng, miền và các thành phần kinh tế, tránh lãng phí không cần thiết khi đào tạo lao động có bằng cấp mà không được sử dụng hay sử dụng sai so với nội dung đào tạo. Hệ thống giáo dục quốc dân cần được hoàn thiện theo hướng hệ thống giáo dục mở, học tập suốt đời và xây dựng xã hội học tập.

“Để rút ngắn khoảng cách về trình độ học vấn cũng như trình độ chuyên môn kỹ thuật của người lao động giữa khu vực thành thị và khu vực nông thôn, các chương trình mục tiêu quốc gia cần được xây dựng cơ chế hỗ trợ người dân vùng nông thôn, các dân tộc thiểu số vùng sâu, vùng xa… Đầu tư cho giáo dục - đào tạo cần được tăng cường bằng nhiều nguồn khác nhau, trong đó đầu tư từ ngân sách Nhà nước cần tăng lên, đồng thời huy động nhiều hơn, tốt hơn sức dân thông qua đẩy mạnh xã hội hóa giáo dục, xây dựng xã hội học tập”, TS. Nguyễn Thúy Quỳnh nhấn mạnh.

Nhìn nhận năng suất lao động thấp bắt nguồn từ trình độ nguồn nhân lực còn thấp, ThS. Nguyễn Anh Vũ, chuyên gia tài chính cao cấp, Trường Đại học Ngân hàng TP.HCM, cho rằng kỹ năng của người lao động là vấn đề chính cần phải khắc phục cải thiện. Hiện nay bản thân người lao động (kể cả người được đào tạo và chưa qua đào tạo) tính kỷ luật lao động phần lớn vẫn chưa cao. Tính tuân thủ kỷ luật lao động thấp, thiếu chặt chẽ dẫn đến trình độ thấp. Trình độ lao động thấp dẫn đến việc lao động Việt Nam không làm được việc ở vị trí then chốt, vị trí tạo ra giá trị cao.

“Vấn đề tiếp theo cần giải quyết nằm ở chính sách và chiến lược. Thực tế, hiện nay cơ cấu nền kinh tế Việt Nam đang đặt lao động phải làm việc ở khu vực không tạo ra được giá trị cao còn nhiều. Ví dụ như lao động ở khu vực nông nghiệp, chiếm tỷ trọng cao 40% lực lượng lao động, trong khi giá trị ngành Nông nghiệp tạo ra chỉ có 15%. Ngược lại, trong các ngành Công nghiệp thu hút nhiều lao động, nhưng lao động Việt Nam chủ yếu nằm ở khâu gia công, chế biến, lắp ráp, vị trí làm việc yêu cầu rất thấp, đặt ra tình thế lao động Việt Nam làm việc không đòi hỏi trình độ cao, năng suất thấp, không có điều kiện nâng cao trình độ. Đây là những vấn đề cần giải quyết bên cạnh việc gia tăng tỷ lệ lao động qua đào tạo, lao động có trình độ cao”, ThS. Nguyễn Anh Vũ nói.

Việt Nam cần “nâng tầm, tăng chất Việt Nam cần “nâng tầm, tăng chất" lực lượng lao động

Hiện nay, Việt Nam đang "chập chững" bước vào giai đoạn hậu "dân số vàng", tiềm ẩn nhiều thách thức, bên cạnh đòi hỏi bức ...

Chất lượng nguồn nhân lực thấp làm giảm năng lực cạnh tranh của nền kinh tế Chất lượng nguồn nhân lực thấp làm giảm năng lực cạnh tranh của nền kinh tế

Chất lượng nguồn nhân lực thấp dẫn tới năng suất lao động ở các ngành nghề trong nước dù đã được cải thiện nhưng vẫn ...

Tập trung nâng cao chất lượng sáng kiến giai đoạn 2 Chương trình “01 triệu sáng kiến” Tập trung nâng cao chất lượng sáng kiến giai đoạn 2 Chương trình “01 triệu sáng kiến”

Trên quan điểm tập trung vào chất lượng, không chạy theo số lượng, LĐLĐ huyện Như Thanh đã khắc phục những khó khăn của giai ...

Chia sẻ
In bài viết

Tin cùng chuyên mục

Công chức, viên chức trước cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy

Đời sống -

Công chức, viên chức trước cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy

Trong bối cảnh cải cách hành chính ngày càng được đẩy mạnh, việc tinh gọn bộ máy nhà nước và các tổ chức chính trị xã hội trở thành xu thế tất yếu. Đảng và Nhà nước đã có những chỉ đạo và bước đi quyết liệt nhằm giảm thiểu sự cồng kềnh, chồng chéo và kém hiệu quả trong hệ thống.

Nghiên cứu những vấn đề của công nhân là nhiệm vụ bức thiết trong kỷ nguyên mới

Người lao động -

Nghiên cứu những vấn đề của công nhân là nhiệm vụ bức thiết trong kỷ nguyên mới

Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng xác định yêu cầu: “Xây dựng giai cấp công nhân hiện đại, lớn mạnh; nâng cao bản lĩnh chính trị, trình độ học vấn, chuyên môn, kỹ năng nghề nghiệp, tác phong công nghiệp, kỷ luật lao động thích ứng với cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư”.

Nhà xưởng cháy lớn, công nhân phải nghỉ việc được hỗ trợ thế nào?

Người lao động -

Nhà xưởng cháy lớn, công nhân phải nghỉ việc được hỗ trợ thế nào?

Sau vụ cháy làm sập 1.000 m2 nhà xưởng tại Công ty TNHH Đông A Hwasung Vina (lô K4 Khu công nghiệp Tràng Duệ, xã Lê Lợi, huyện An Dương, TP Hải Phòng) vào đêm ngày 23/11, toàn bộ người lao động của công ty phải tạm thời nghỉ việc, phục vụ điều tra và khắc phục hậu quả.

Trên 90% bệnh nhân hài lòng: Thành quả từ sự đồng lòng của cán bộ, viên chức ngành Y

Người lao động -

Trên 90% bệnh nhân hài lòng: Thành quả từ sự đồng lòng của cán bộ, viên chức ngành Y

Hơn 90% bệnh nhân và người nhà bệnh nhân hài lòng. Đây là kết quả cho những nỗ lực đổi mới, đồng lòng trong phong cách phục vụ của cán bộ nhân viên ngành Y.

Thu nhập người lao động tại các doanh nghiệp Nhà nước tăng thế nào trong năm 2024?

Đời sống -

Thu nhập người lao động tại các doanh nghiệp Nhà nước tăng thế nào trong năm 2024?

Năm 2024, thu nhập bình quân của người lao động tại các tập đoàn, tổng công ty Nhà nước tăng trên 10%. Kết quả này không chỉ phản ánh sự phục hồi và tăng trưởng của nền kinh tế mà còn là minh chứng cho sự đóng góp của tổ chức Công đoàn trong việc chăm lo đời sống người lao động.

Vĩ thanh - trở lại Hua La mùa cà phê

Đời sống -

Vĩ thanh - trở lại Hua La mùa cà phê

Một năm sau, đầu tháng 11/2024, chúng tôi trở lại xã Hua La (Sơn La), nơi có những cây cà phê đang vào mùa thu hoạch.

Đổi mới tư duy xây dựng chính sách, pháp luật hiện nay Video

Đổi mới tư duy xây dựng chính sách, pháp luật hiện nay

Ngày 27/11/2024, tại Hà Nội, Chi hội Luật gia Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam tổ chức Hội nghị tuyên truyền, phổ biến chuyên đề “Đổi mới tư duy xây dựng chính sách, pháp luật hiện nay” gắn với nhiệm vụ tham mưu công tác xây dựng chính sách, pháp luật của tổ chức Công đoàn.

Hành xử với tiến sĩ đạo văn Cà phê tối

Hành xử với tiến sĩ đạo văn

Đại học Huế vừa kết luận luận án tiến sĩ của Trưởng phòng Nghiên cứu khoa học, Trung tâm Bảo tồn di tích cố đô Huế, bà L.T.A.H có 12 trang đạo văn. Đáng nói, sau đó, Đại học Huế đề nghị Tiến sĩ trên rút lại bản luận án để… chỉnh sửa.

Talk Công đoàn: TƯLĐTT nhóm: “Lợi ích kép” cho doanh nghiệp và người lao động Talk Công đoàn

Talk Công đoàn: TƯLĐTT nhóm: “Lợi ích kép” cho doanh nghiệp và người lao động

Đồng chí Đỗ Thị Phương, Chủ tịch LĐLĐ thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh chia sẻ trong Talk Công đoàn về thỏa ước lao động tập thể nhóm ngành dịch vụ, du lịch khách sạn.

08 quyền của người thụ hưởng chế độ bảo hiểm xã hội Công đoàn

08 quyền của người thụ hưởng chế độ bảo hiểm xã hội

Khoản 2, Điều 10 Luật BHXH 2024 quy định người thụ hưởng chế độ bảo hiểm xã hội có các quyền sau đây:
Muôn nẻo yêu thương số 9: Sưởi ấm cuộc đời nữ công nhân tảo tần Muôn nẻo yêu thương

Muôn nẻo yêu thương số 9: Sưởi ấm cuộc đời nữ công nhân tảo tần

Chương trình Muôn nẻo yêu thương số 9 là câu chuyện về chị Nguyễn Thị Thúy – đoàn viên công đoàn cơ sở Công ty TNHH Quốc tế Cerie (Việt Nam), KCN Bình Xuyên 1, tỉnh Vĩnh Phúc được Công đoàn các KCN tỉnh Vĩnh Phúc hỗ trợ chương trình Mái ấm Công đoàn để chị Thúy có nền tảng tài chính đầu tiên xây nên tổ ấm của riêng mình.

Di cư ngược: "Được đó chớ" Video

Di cư ngược: "Được đó chớ"

Di cư lao động ngược từ thành phố về quê đang tạo ra sự thiếu hụt lao động tại các khu vực kinh tế đô thị. Nhưng ngược lại, đang bổ sung nguồn lao động cho những vùng quê “chỉ có ông bà già và trẻ nhỏ”. Mai An trò chuyện với bác Ba Phi, đến từ Đất rừng phương Nam.

Đọc thêm

Công đoàn cơ sở kiện doanh nghiệp đòi quyền lợi cho người lao động

Đời sống -

Công đoàn cơ sở kiện doanh nghiệp đòi quyền lợi cho người lao động

Mới đây, Ban Chấp hành Công đoàn Công ty TNHH Kobelco E&M Việt Nam (Khu Công Nghiệp Biên Hòa II, thành phố Biên Hoà, tỉnh Đồng Nai) đã có đơn khởi kiện doanh nghiệp này để đòi tiền lương và quyền lợi cho người lao động.

Rục rịch công bố thưởng Tết, người lao động kỳ vọng mức tương xứng

Người lao động -

Rục rịch công bố thưởng Tết, người lao động kỳ vọng mức tương xứng

Còn hơn 2 tháng nữa đến Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025, một số doanh nghiệp và công đoàn cơ sở đang dần lên kế hoạch chi lương, thưởng, quà Tết, sao cho vừa phù hợp với tình hình kinh doanh, vừa đáp ứng nguyện vọng của người lao động.

Phòng trọ tối thiểu 5m2/người: Công nhân vừa mừng vừa lo

Đời sống -

Phòng trọ tối thiểu 5m2/người: Công nhân vừa mừng vừa lo

Được ở trong phòng trọ rộng rãi, thoáng mát là điều ai cũng mong muốn. Nhưng với công nhân lao động sẽ đi kèm với nỗi lo chi phí thuê trọ tăng cao, vì “tiền nào của nấy”…

Lao động nhập cư và làn sóng “bỏ phố về quê”

Người lao động -

Lao động nhập cư và làn sóng “bỏ phố về quê”

Nhiều năm gần đây, người lao động nhập cư ở nhiều thành phố, đô thị lớn dần có xu hướng quay trở về quê hương làm việc. Có nhiều yếu tố tác động đến quyết định này, trong số đó là quan điểm “muốn về gần nhà” và sự thay đổi trong chính sách thu hút nhân lực của các địa phương.

Hàng trăm công nhân tham gia Giải chạy tiếp sức Ekiden lần thứ 2

Người lao động -

Hàng trăm công nhân tham gia Giải chạy tiếp sức Ekiden lần thứ 2

Công ty TNHH Khu công nghiệp Thăng Long Vĩnh Phúc vừa tổ chức Giải chạy tiếp sức Ekiden lần thứ 2, thu hút sự tham gia của vận động viên tại 17 doanh nghiệp.

Sống xa cha mẹ, con công nhân dễ sống khép kín, thiếu tự tin

Đời sống -

Sống xa cha mẹ, con công nhân dễ sống khép kín, thiếu tự tin

Có đến 30,2% trẻ em từ độ tuổi 0 đến dưới 16 là con của công nhân đang phải sống xa cha mẹ. Điều này khiến trẻ đối mặt với nguy cơ thiếu thốn tình cảm và giảm khả năng phát triển toàn diện.

Vay lãi suất thấp, công nhân bị loại vì… thu nhập cao!

Đời sống -

Vay lãi suất thấp, công nhân bị loại vì… thu nhập cao!

“Tôi nghĩ thu nhập càng cao thì càng dễ vay vốn, vì có đủ khả năng trả nợ, đằng này hồ sơ của tôi lại bị loại”, một nam công nhân chia sẻ khi nói về những quy định mới thuộc Thông tư 33 của Ngân hàng Nhà nước.

Dồn tiền bán đất ở quê hơn 1 năm vẫn chưa mua được chung cư Hà Nội

Người lao động -

Dồn tiền bán đất ở quê hơn 1 năm vẫn chưa mua được chung cư Hà Nội

Nhiều năm tích góp, thậm chí bán đất ở quê để nuôi hy vọng mua nhà ở Hà Nội, nhưng người lao động vẫn chật vật vì số tiền gom được không “kịp” theo tốc độ tăng của giá nhà.

Bộ đội giúp dân khắc phục sau cơn bão Trà Mi

Đời sống -

Bộ đội giúp dân khắc phục sau cơn bão Trà Mi

Miền Trung đang bước vào mùa bão lũ. Tại tỉnh Thừa Thiên Huế nhiều địa phương đã bị thiệt hại nặng trong những đợt mưa bão tháng 10, nhất là cơn bão Trà Mi. Cùng với lực lượng công an, các chiến sĩ, bộ đội, lực lượng dân quân đại phương cũng tất tả ngược xuôi giúp, giầm mình trong mưa bão để gia cố từng mét kè biển, nhặt từng tấm tôn, tấm ngói bão thổi bay để giúp nhân dân ổn định đời sống, vượt qua những khó khăn, mất mát.

Giá chung cư Hà Nội tăng chóng mặt, người lao động hụt hơi "giấc mơ an cư”

Người lao động -

Giá chung cư Hà Nội tăng chóng mặt, người lao động hụt hơi "giấc mơ an cư”

Giá chung cư tăng phi mã từ quý IV/2023 đến nay khiến công nhân, người lao động nhập cư ngày càng khó tiếp cận.