Chất lượng nguồn nhân lực thấp làm giảm năng lực cạnh tranh của nền kinh tế
Chất lượng nguồn nhân lực thấp dẫn tới năng suất lao động ở các ngành nghề trong nước dù đã được cải thiện nhưng vẫn thấp hơn rất nhiều so với các nước trong khu vực. Nguồn lao động dồi dào, giá rẻ sẽ không còn là yếu tố tạo nên lợi thế cạnh tranh và thu hút đầu tư nước ngoài.
Tại Hội thảo khoa học quốc gia "Lao động, việc làm và hoạt động đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao trong kỷ nguyên số" do Trường Đại học Công đoàn tổ chức hôm 17/11, PGS.TS Mạc Văn Tiến, Viện trưởng Viện Khoa học giáo dục và Quản lý kinh tế cho rằng chất lượng nguồn nhân lực là một trong những nhân tố quyết định năng lực cạnh tranh của nền kinh tế, nhất là trong thời đại 4.0.
Lao động có trình độ hiện đang chiếm tỉ lệ thấp
Theo PGS.TS Mạc Văn Tiến, chất lượng nguồn nhân lực thấp dẫn tới năng suất lao động dù đã được cải thiện nhưng vẫn thấp hơn rất nhiều so với các nước trong khu vực. Tỉ lệ lao động qua đào tạo của Việt Nam hiện còn quá thấp, chỉ chiếm 25% - 26% tổng lực lượng lao động.
Báo cáo của Tổ chức Năng suất châu Á năm 2021 cho thấy năng suất lao động của Việt Nam thấp hơn Singapore 26 lần, Malaysia 7 lần và Thái Lan 3 lần. Vì vậy, phát triển kỹ năng nghề nghiệp cho người lao động, nhất là lao động trẻ, là yêu cầu cấp thiết.
 |
| Tỉ lệ lao động qua đào tạo của Việt Nam hiện còn quá thấp, chỉ chiếm 25% - 26% tổng lực lượng lao động. Ảnh minh họa: IT |
Theo TS. Vũ Thị Loan, Phó Vụ trưởng Vụ Đoàn thể Nhân dân - Ban Dân vận Trung ương, từ năm 2020 - 2022, thị trường lao động Việt Nam bị ảnh hưởng nặng nề bởi dịch Covid-19. Đến quý II/2022, cả nước vẫn còn hơn 8 triệu người từ 15 tuổi trở lên chịu tác động tiêu cực của đại dịch này. Trong đó, 0,4 triệu người bị mất việc; 0,5 triệu người không tìm được việc làm; 2,2 triệu người phải tạm nghỉ, tạm dừng hoạt động sản xuất - kinh doanh; 2,4 triệu người bị cắt giảm giờ làm hoặc buộc phải nghỉ giãn việc, nghỉ luân phiên và 6,5 triệu lao động bị giảm thu nhập.
Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) đánh giá việc phục hồi của thị trường lao động toàn cầu đang bị đe dọa bởi những cuộc khủng hoảng đang diễn ra. Theo TS Vũ Thị Loan, dù thị trường lao động Việt Nam có xu hướng phục hồi và phát triển nhưng vẫn tồn tại một số hạn chế.
Cụ thể, chất lượng và cơ cấu nguồn nhân lực chưa đáp ứng được yêu cầu thị trường. Tỉ lệ lao động có bằng cấp, chứng chỉ chỉ chiếm 26,2% lực lượng lao động, trong đó tỉ lệ người từ 15 tuổi trở lên có chuyên môn kỹ thuật từ sơ cấp trở lên ở khu vực thành thị đạt xấp xỉ 39%, khu vực nông thôn gần 20%. Tỉ lệ lao động qua đào tạo có bằng cấp, chứng chỉ cả nước là 24,1%. Điều này cho thấy trình độ chuyên môn, tay nghề và kỹ năng của lao động Việt Nam chưa thể đáp ứng được yêu cầu của doanh nghiệp (DN) và thị trường lao động.
"Tỉ lệ lao động qua đào tạo có bằng, chứng chỉ dù đã tăng dần qua các năm nhưng vẫn có sự chênh lệch giữa khu vực thành thị và nông thôn. Mất cân đối cung cầu còn thể hiện ở tình trạng người lao động làm việc không phù hợp với ngành nghề được đào tạo, không phù hợp giữa cấp bậc chuyên môn kỹ thuật và ngành nghề đào tạo với nhu cầu của thị trường" - TS. Vũ Thị Loan nhận xét.
Chú trọng đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao
Các chuyên gia cho rằng trong bối cảnh khoa học và công nghệ ngày càng phát triển, người lao động có trình độ, kỹ năng hạn chế sẽ chịu tác động mạnh hơn và nguy cơ mất việc cũng cao hơn. Nguồn lao động dồi dào, giá rẻ sẽ không còn là yếu tố tạo nên lợi thế cạnh tranh và thu hút đầu tư nước ngoài. Việt Nam có thể sẽ phải chịu sức ép về việc giải quyết việc làm và đối mặt tình trạng gia tăng tỉ lệ thất nghiệp hoặc thiếu việc làm vì quy mô dân số lớn nhưng chất lượng lao động chưa cao.
Theo Thứ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội Lê Văn Thanh, để phát triển kinh tế - xã hội bền vững, phải phát triển nguồn nhân lực có chất lượng, kỹ năng. Đây cũng là một trong những đột phá chiến lược để phát triển đất nước trong thời gian tới.
Thời gian qua, Việt Nam đã và đang tập trung đề ra nhiều giải pháp đẩy mạnh nguồn nhân lực, chất lượng nguồn nhân lực, trong đó có nhiều giải pháp trọng tâm. Song song với việc đẩy nhanh thực hiện đổi mới căn bản, toàn diện và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, Việt Nam còn hoàn thiện cơ chế, chính sách thu hút các nhà đầu tư; cả DN, người sử dụng lao động cũng tích cực tham gia hoạt động đào tạo, phát triển kỹ năng nghề.
Bên cạnh việc xây dựng các mô hình gắn kết giáo dục nghề nghiệp với DN và thị trường lao động theo từng vùng, từng địa phương phù hợp từng nhóm đối tượng, trong đó chú trọng đối tượng đặc thù, Việt Nam còn đẩy mạnh dự báo nhu cầu đào tạo nghề nghiệp, nhất là ngành nghề khoa học - kỹ thuật công nghệ, ưu tiên công nghệ thông tin, công nghệ mới, công nghệ cao.
"Việc sắp xếp, tổ chức mạng lưới cơ sở giáo dục nghề nghiệp theo hướng mở, linh hoạt, hiện đại, dễ tiếp cận, đa dạng về loại hình và hình thức, phân bổ hợp lý cả về cơ cấu ngành, trình độ vùng miền giúp chúng ta đủ khả năng đáp ứng nhu cầu về đào tạo nhân lực chất lượng cao" - Thứ trưởng Lê Văn Thanh nhìn nhận.
TS. Lê Mạnh Hùng, Hiệu trưởng Trường Đại học Công đoàn, nhấn mạnh việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao được xem là yếu tố quan trọng, nòng cốt bảo đảm cho nền kinh tế phát triển, hội nhập sâu rộng, bền vững, ổn định.
"Trong rất nhiều giải pháp đưa ra để phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, việc nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo được xem là nhiệm vụ then chốt, trọng yếu nhằm xây dựng, phát triển nguồn nhân lực nói chung, nguồn nhân lực chất lượng cao nói riêng, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trước tác động của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư" - ông Lê Mạnh Hùng kỳ vọng.
 Việt Nam cần “nâng tầm, tăng chất" lực lượng lao động Hiện nay, Việt Nam đang "chập chững" bước vào giai đoạn hậu "dân số vàng", tiềm ẩn nhiều thách thức, bên cạnh đòi hỏi bức ... |
 Doanh nghiệp bất động sản cắt giảm 50 % lực lượng lao động Theo HoREA (Ho Chi Minh City Real Estate Association - Hiệp hội Bất động sản TP.HCM), một số tập đoàn, doanh nghiệp bất động sản ... |
Liên quan
Tin mới hơn
Gần 30.000 chỉ tiêu tuyển dụng tại phiên giao dịch việc làm trực tuyến kết nối 7 tỉnh, thành phố phía Bắc
Phiên giao dịch việc làm trực tuyến ngày 21/4/2025 do Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội tổ chức, kết nối 7 tỉnh, thành phố phía Bắc đã tạo ra một “điểm hẹn” việc làm sôi động, thiết thực, mang lại cơ hội việc làm cho hàng nghìn người lao động.
Tổng Công ty May 10 tuyển dụng hơn 500 công nhân làm việc tại tỉnh Thái Bình và Hà Nội
Mở rộng quy mô sản xuất, Tổng Công ty May 10 thông báo tuyển dụng hơn 500 nhân sự tại Thái Bình và Hà Nội, mở ra cơ hội việc làm hấp dẫn với mức lương cạnh tranh và chế độ đãi ngộ tốt.
Tuyển dụng lao động phù hợp: Bí quyết giữ chân nhân sự trong khu công nghiệp
Nhiều doanh nghiệp trong các khu công nghiệp đang gặp khó trong tuyển dụng và giữ chân lao động do thiếu nguồn cung phù hợp, tỉ lệ nghỉ việc cao. Tuyển sai người không chỉ làm giảm năng suất mà còn khiến doanh nghiệp tốn kém thời gian, chi phí đào tạo lại.
Tin tức khác
Hơn 170 vị trí việc làm tại Công viên Hồ Tây dịp hè 2025
Khởi động cho mùa hè sôi động 2025, Công viên Hồ Tây thông báo tuyển dụng số lượng lớn nhân sự ở nhiều vị trí khác nhau, tạo ra hơn 170 cơ hội việc làm hấp dẫn cho sinh viên, lao động phổ thông và người đang tìm kiếm việc làm ổn định.
Những sai sót phổ biến khi đi xin việc thời 4.0 và cách khắc phục
Thời đại 4.0 mở ra nhiều cơ hội việc làm và cách thức ứng tuyển thuận tiện qua mạng. Tuy nhiên, không ít người lao động lại bị loại ngay từ “vòng gửi xe” chỉ vì những lỗi tưởng chừng đơn giản trong hồ sơ và phỏng vấn.
K-market tuyển dụng nhiều vị trí, thu nhập ổn định, phúc lợi tốt, cơ hội phát triển lâu dài
Công ty TNHH Thương mại K&K Toàn cầu – đơn vị sở hữu hệ thống siêu thị K-market và chuỗi nhà hàng Food Story – hiện đang mở rộng tuyển dụng nhiều vị trí làm việc tại Hà Nội, Bắc Ninh và Hưng Yên.
Kết nối sinh viên, người lao động với hơn 2.100 cơ hội việc làm
Với hơn 2.100 chỉ tiêu tuyển dụng và sự tham gia của 50 doanh nghiệp, Ngày hội việc làm 2025 tại Học viện Phụ nữ Việt Nam không chỉ mở ra cơ hội cho sinh viên tiếp cận việc làm bán thời gian, mà còn là điểm kết nối quan trọng giữa người lao động trẻ và thị trường việc làm. Sự kiện góp phần thúc đẩy gắn kết đào tạo với thực tiễn, đáp ứng nhu cầu tuyển dụng của doanh nghiệp và nguyện vọng tìm việc của sinh viên.
Chinh phục nhà tuyển dụng: Bí kíp săn việc tại Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội
Trong bối cảnh thị trường lao động Hà Nội luôn sôi động nhưng cũng đầy cạnh tranh, việc tìm kiếm một công việc phù hợp không hề dễ dàng. Nhiều năm nay, Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội đã trở thành địa chỉ tin cậy, là cầu nối hiệu quả giữa người lao động và doanh nghiệp. Tuy nhiên, để "săn việc" thành công tại đây, người lao động cần trang bị những kỹ năng và chiến lược nhất định.
Công ty TNHH Dịch vụ Bất động sản Haaland tuyển dụng 10 nhân viên kinh doanh
Công ty TNHH Dịch vụ Bất động sản Haaland (Hà Nội) đang mở ra cơ hội việc làm hấp dẫn cho 10 nhân viên kinh doanh bất động sản với mức thu nhập không giới hạn từ 30 triệu đồng/tháng. Công ty cam kết đào tạo bài bản cho ứng viên chưa có kinh nghiệm, đảm bảo chế độ phúc lợi đầy đủ và lộ trình thăng tiến rõ ràng.