Sự lãnh đạo của Đảng đối với tổ chức Công đoàn trong các doanh nghiệp ngoài Nhà nước

Lãnh đạo Đảng ủy phường Ninh Khánh (TP. Ninh Bình - Ninh Bình) trao quyết định thành lập chi bộ cho đại diện Công ty TNHH Ngọc Sơn. Ảnh: Trường Giang.

Trong các vấn đề về phát triển KTTN, công tác xây dựng Đảng tại các doanh nghiệp ngoài khu vực Nhà nước (DNNKVNN) và sự lãnh đạo của Đảng đối với tổ chức Công đoàn tác động trực tiếp đến sự phát triển của các DNNKVNN. Kết quả nghiên cứu của Viện Công nhân và Công đoàn tại các doanh nghiệp (DN) ở Hà Nội, Đà Nẵng, TP. Hồ Chí Minh (với các đối tượng đảng viên là CNLĐ, Bí thư chi bộ, Ủy viên BCH CĐCS), ghi nhận các kết quả về sự lãnh đạo của tổ chức Đảng đối với tổ chức Công đoàn trong các DNNKVNN và một số vấn đề đặt ra.

Những kết quả đạt được

Tổ chức cơ sở Đảng ở nhiều DNNKVNN đã giữ được vai trò hạt nhân chính trị lãnh đạo xây dựng các đoàn thể vững mạnh, nhất là tổ chức Công đoàn; tham gia ý kiến về chiến lược, kế hoạch sản xuất kinh doanh (SXKD); tuyên truyền, phổ biến chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, nâng cao nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật của cán bộ, đảng viên, NLĐ. Kịp thời nắm bắt tâm tư, nguyện vọng và những kiến nghị, đề xuất của đảng viên, quần chúng phản ánh với chủ DN xem xét, giải quyết.

Nhiều tổ chức cơ sở Đảng đã duy trì và từng bước nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ phù hợp với điều kiện SXKD. Một số cấp ủy cấp trên trực tiếp đã cử cấp ủy viên dự sinh hoạt chi bộ, nhất là những chi bộ yếu kém hoặc mới thành lập. Có nơi đã mời chủ DN dự sinh hoạt chi bộ, chủ động trao đổi nội dung sinh hoạt cấp uỷ, sinh hoạt chi bộ với chủ DN. Việc đánh giá, xếp loại chất lượng tổ chức Đảng hằng năm dần đi vào nề nếp, kết quả ngày càng thực chất hơn.

Nội dung, chủ đề sinh hoạt Đảng tập trung vào việc triển khai các chủ trương, đường lối của Đảng, hướng tới xây dựng tổ chức Đảng, chi bộ và tổ chức Công đoàn vững mạnh. Thời gian sinh hoạt chi bộ được duy trì khá thường xuyên, có nề nếp, linh hoạt, phù hợp. Địa điểm tổ chức các cuộc sinh hoạt, hội họp của tổ chức Đảng, các chi bộ trong DN cũng đa dạng, phong phú, phù hợp với điều kiện của DN và đảng viên trong DN.

Các chi bộ, tổ chức Đảng trong các DNNKVNN cơ bản áp dụng đầy đủ các phương thức lãnh đạo mà Đảng ta đang sử dụng trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo của mình. Bao gồm: lãnh đạo bằng chủ trương, đường lối, chỉ thị, nghị quyết; lãnh đạo thông qua nêu cao tinh thần đảng viên trong cán bộ CĐCS; lãnh đạo bằng công tác kiểm tra, giám sát tổ chức và hoạt động CĐCS; lãnh đạo thông qua công tác tuyên truyền, vận động cán bộ, đoàn viên tham gia quản lý DN.

Liên đoàn Lao động thành phố Đà Nẵng phối hợp Viện Công nhân & Công đoàn tổ chức Tọa đàm về sự lãnh đạo của Đảng đối với tổ chức Công đoàn trong các doanh nghiệp khu vực ngoài Nhà nước, tháng 11/2020. Ảnh: Viện CN và CĐ.

60% đảng viên là công nhân, NLĐ đánh giá có sự gắn kết giữa Chi bộ và BCH công đoàn. Mức độ gắn kết giữa chi bộ với CĐCS được tăng cường hơn khi các đồng chí Bí thư chi bộ kiêm nhiệm là Chủ tịch CĐCS trong các DN.

Bước đầu thể hiện vai trò của tổ chức Đảng, của chi bộ trong lãnh đạo tổ chức Công đoàn về tham gia xây dựng chiến lược phát triển DN. Công tác đối nội, đối ngoại được 38,4% đảng viên là NLĐ đánh giá hiệu quả; đóng góp về tầm nhìn, chiến lược được 26,6% ghi nhận; tham gia vấn đề cạnh tranh của DN được 21,4% ghi nhận.

Một số vấn đề đặt ra

Vai trò của tổ chức cơ sở Đảng, của chi bộ còn mờ nhạt tại một số DN: có 32,4% đảng viên là công nhân, NLĐ cho rằng vai trò của tổ chức Đảng trong lãnh đạo Công đoàn thực hiện chức năng chăm lo, đại diện, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của NLĐ chưa rõ rệt. Một số tổ chức Đảng ở DN tư nhân không tổ chức sinh hoạt đúng qui định, không ban hành nghị quyết, không triển khai các hoạt động... Đặc biệt, một số ý kiến cho rằng “vai trò của đảng viên gần như không có tiếng nói”; “Chi bộ chưa có chỉ đạo, biên bản nào liên quan đến chăm lo bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp chính đáng cho đoàn viên, NLĐ”.

Hoạt động của một số tổ chức Đảng, của chi bộ chưa hiệu quả. Các hoạt động của tổ chức Đảng chủ yếu dừng lại ở chủ trương, nghị quyết mà chưa có nhiều biện pháp triển khai trong thực tiễn để hướng tới đời sống vật chất, tinh thần cho NLĐ. Việc thực hiện giám sát của chi bộ trong đối thoại giữa NSDLĐ với NLĐ chưa cụ thể, bám sát tình hình.

Một số chi bộ gắn kết với tổ chức Công đoàn chưa nhiều, chưa chặt chẽ. Hiệu quả hoạt động của tổ chức Đảng, của chi bộ chỉ rõ nét khi có sự kiêm nhiệm cả hai vai Chủ tịch Công đoàn kiêm Bí thư chi bộ hoặc là thành viên trong ban lãnh đạo DN.

Khó phát triển đảng viên. Đây là thực tế đang tồn tại phổ biến ở các DNNKVNN hiện nay, bởi “các DN không tha thiết xây dựng tổ chức Đảng và phát triển kết nạp đảng viên”. 39,0% Chủ tịch, Phó Chủ tịch CĐCS đưa ra nhận định này. 47,5% chi bộ đánh giá khó phát triển đảng viên ở các DNNKVNN.

Mức độ gắn kết giữa chi bộ với CĐCS được tăng cường hơn khi các đồng chí Bí thư Chi bộ kiêm nhiệm là Chủ tịch CĐCS trong các DN. Trong ảnh: Đảng ủy viên, Chủ tịch Công đoàn, Giám đốc nhân sự Công ty Cổ phần Dệt may - Đầu tư - Thương mại Thành Công (TP. Hồ Chí Minh) kiểm tra dây chuyền sản xuất tại một phân xưởng may xuất khẩu. Ảnh: Quý Hiền.

Nguyên nhân của những hạn chế

Nhận thức về vị trí, vai trò công tác xây dựng tổ chức Đảng, xây dựng chi bộ của các DN còn hạn chế, bất cập. Cụ thể, “nhận thức của NSDLĐ chưa đúng đắn về công tác xây dựng tổ chức Đảng”; “công tác Đảng trong một số DN chưa nhận thức tốt”; sự phân định về trách nhiệm, quyền hạn của cấp ủy, Bí thư chi bộ chưa rõ. Mặc dù các chi bộ có nghị quyết, nhưng “việc triển khai đến đảng viên, cán bộ rất khó khăn, chưa có chế tài cụ thể”.

Kinh phí hoạt động hạn chế. Các tổ chức Đảng ở DN có nguồn thu rất hạn chế bởi số lượng đảng viên ít, sự hỗ trợ của DN cho các chi bộ là rất ít hoặc không có. 25,4% Bí thư chi bộ cho biết thiếu kinh phí hoạt động. Có một thực tế là: “Kinh phí hoạt động chi bộ thì không có. Công đoàn còn có chi. Đảng viên ốm đau thì không có gì để chi; chi bộ Đảng đang đi xin kinh phí của Công đoàn. Nếu các đồng chí trong chi bộ là Ủy viên BCH Công đoàn thì xin được, nếu không thì không có”.

Chủ DN không hoặc chưa tạo điều kiện. Do CNLĐ tham gia tổ chức Đảng sẽ làm gián đoạn, mất lao động trong những khoảng thời gian hội họp, sinh hoạt, ảnh hưởng đến SXKD, nguồn thu của DN. Theo đó, “một số DN không muốn cán bộ tham gia vào Đảng và Công đoàn”; “một số chủ DN không muốn thành lập tổ chức chính trị mà chỉ thực hiện những gì luật pháp quy định”. Nhóm DN FDI và công ty cổ phần chưa coi trọng công tác Đảng.

Các chỉ thị, hướng dẫn cụ thể về công tác, quy định sinh hoạt còn thiếu, chưa đồng bộ. Đây chính là nội dung được các chủ DN, NSDLĐ dựa vào để không muốn phát triển đảng viên, xây dựng tổ chức Đảng. Cụ thể, “Nghỉ đi sinh hoạt, họp Công đoàn thì giám đốc đồng ý cho đi. Nhưng nếu đi họp Đảng thì không được đi. Vì đi thì quy định nào? Văn bản nào?”.

Công tác phát triển đảng viên khó khăn còn xuất phát từ bản thân công nhân, NLĐ, đoàn viên công đoàn, do không muốn tốn tiền đảng phí; họp chi bộ lãng phí thời gian; cho rằng đảng viên không có cơ hội thăng tiến. Ngoài ra, một số NLĐ bị mất động lực khi thấy một số quần chúng ưu tú được xem xét bồi dưỡng Đảng bị NLĐ khác can ngăn; hoặc học cảm tình Đảng xong không được kết nạp; bị DN cắt giảm lương trong thời gian NLĐ phải nghỉ việc tham gia công tác Đảng.

Công tác phát triển đảng viên khó khăn xuất phát từ bản thân công nhân, người lao động, đoàn viên công đoàn: không muốn tốn tiền đảng phí, họp chi bộ lãng phí thời gian, tổ chức Đảng không mang lại lợi ích thiết thực... Trong ảnh: Công nhân Công ty Cổ phần In Công đoàn Việt Nam. Ảnh: Nguyễn Liên.

Hạn chế, khó khăn về thời gian là rào cản lớn đối với công tác xây dựng tổ chức Đảng. Do thời gian SXKD rất chặt chẽ, nên không có thời gian để sinh hoạt. Nguyên nhân nữa là những khó khăn từ các thủ tục kết nạp Đảng với quy trình chặt chẽ, nhiều bước học “cảm tình” Đảng, giới thiệu, thẩm tra hồ sơ, kê khai lí lịch, xác minh lí lịch.

Đa số các DNNKVNN có quy mô nhỏ, siêu nhỏ, SXKD thiếu ổn định, lao động biến động thường xuyên, thu nhập của NLĐ thấp. Ngoài ra, sự lãnh đạo, chỉ đạo của một số cấp ủy, sự quan tâm hỗ trợ của chính quyền chưa chủ động, quyết liệt, thiếu các giải pháp đột phá, chưa có nhiều đổi mới, sáng tạo; còn có tư tưởng ngại khó, thiếu kiên trì.

Một số giải pháp đổi mới và nâng cao chất lượng hoạt động công đoàn các khu công nghiệp Hiện thực hóa Nghị quyết số 02-NQ/TW, ngày 12/6/2021 của Bộ Chính trị về “Đổi mới tổ chức và hoạt động của Công đoàn Việt ...

Cán bộ công đoàn trao đổi, thuyết phục trong phối hợp với doanh nghiệp giải quyết ngừng việc tập thể Đồng chí Trần Thanh Hải, Phó Chủ tịch Thường trực Tổng LĐLĐ Việt Nam phát biểu trong buổi gặp mặt phóng viên báo chí chiều ...

Đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng, sự ủng hộ của chuyên môn với tổ chức Công đoàn Đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với tổ chức, hoạt động của công đoàn đã được nói đến từ lâu; song, trong ...