"Lụt tháng Ba, cháy nhà tháng Bảy"

Bộ đội, dân quân huyện Phú Lộc (tỉnh Thừa Thiên Huế) vận chuyển bao cát đắp đê ngăn lũ vào ngày 1/4/2022. Ảnh: Hà Nguyễn (Báo Thừa Thiên Huế)

Kinh nghiệm dân gian được đúc kết bằng câu tục ngữ: "Lụt tháng Ba, cháy nhà tháng Bảy". Bởi lụt tháng Ba Âm lịch thường gây thiệt hại bất ngờ vì đã vào mùa khô nên rất dễ có tâm lý chủ quan, ít đề phòng lũ lụt, nên khi xảy ra thường hậu quả nặng nề, còn tháng Bảy cao điểm mùa nắng mà cháy nhà thì đến chiếc đũa bếp cũng không còn.

Thiệt hại sơ bộ từ cơ quan chức năng cho biết: "Có hai người chết, một người mất tích, hàng trăm chiếc ghe thuyền đang được các địa phương trục vớt, có hơn 2.700 ha lúa và hơn 7.100 ha hoa màu bị ngập úng, nhiều nhà dân bị tốc mái...".

Trong các bản tin thời tiết và câu than cửa miệng của người dân thì các từ "dị thường", "bất thường" và "chưa thấy năm nào như năm nay",... Và đương nhiên nông dân, ngư dân thường là những người phải hứng chịu thiệt hại nhiều nhất, nhiều người trắng tay. Trong cuộc họp khẩn sáng 1/4 với các bộ, ngành, địa phương, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành đã yêu cầu huy động toàn bộ lực lượng giúp dân khắc phục, giảm thiểu thiệt hại đến mức thấp nhất.

Sự thất thường của thiên nhiên quả thật khó lường nên mới xảy ra hình thái thời tiết cực đoan hiếm có và tai họa. Nhưng nếu đổ lỗi cho trời đất thì e khó lòng thuyết phục. Các nhà khoa học đã cảnh báo rất nhiều lần về hiệu ứng nhà kính, nạn phá rừng dẫn đến biến đổi khí hậu rồi khai thác cát vô tội vạ, khiến dòng chảy sông suối thay đổi, dễ phát sinh lũ lụt, sạt lở đất... nên mỗi khi thiên tai lũ lụt xảy ra thì khó phòng tránh và hậu quả thường nặng nề.

Hơn nữa địa bàn miền Trung đa phần hẹp, độ dốc lớn nên khi có biến cố thiên tai như lũ lụt thì tác động càng thêm nguy hiểm cho đời sống con người. Trước đợt mưa lũ này, chính quyền cũng đã có cảnh báo có thể xuất hiện lũ quét, sạt lở đất, ngập lụt ở Quảng Trị, Thừa Thiên Huế và nhiều nơi khác.

Còn nhớ ngay sau đợt lũ lụt lịch sử kinh hoàng năm 2020 ở Quảng Trị, Thừa Thiên Huế, Quảng Nam... người viết bài này đã có cuộc phỏng vấn nhà khoa học chuyên ngành, đó là TS Trần Hữu Tuyên, Khoa Địa lý - Địa chất thuộc Đại học Khoa học Huế. Theo ông, có dự báo sau đợt "đại hồng thủy" do mưa rất lớn ở Quảng Trị, Thừa Thiên Huế năm 1999 thì phải sau cả năm, bảy chục năm mới có thể tái diễn nhưng mới chỉ 20 năm đã xuất hiện lại rồi. Biến đổi khí hậu đã đưa lại những hậu quả bất ngờ.

Tiến sĩ Trần Hữu Tuyên cho biết, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã chỉ đạo hệ thống dự báo, cảnh báo khí tượng thủy văn quốc gia tiệm cận, sử dụng các sản phẩm cảnh báo lũ quét hiện đại bậc nhất trên thế giới làm công cụ hỗ trợ cảnh báo. Tuy nhiên, lũ quét, sạt lở đất thường chỉ xuất hiện ở một vài điểm trong tỉnh, thời gian xuất hiện không đồng thời và việc cảnh báo chi tiết đến huyện, xã hoặc khu vực có nguy cơ cao, rất cao chỉ có thể thực hiện trước khoảng 3 đến 6 giờ với độ tin cậy không cao.

Ngoài ra, đặc điểm hoàn lưu, địa hình ở vùng núi nước ta cho thấy, mưa lớn gây lũ quét, sạt lở đất thường xảy ra vào ban đêm, gây khó khăn trong truyền thông tin cảnh báo, nhất là đối với người dân ở vùng sâu, vùng xa càng làm tăng nguy cơ thiệt hại về người và tài sản.

Vì vậy cách tốt nhất sống chung với thiên tai lũ lụt để giảm thiểu thiệt hại đến mức thấp nhất là hãy bảo vệ thiên nhiên vì bảo vệ thiên nhiên là bảo vệ chính cuộc sống và sinh mạng của con người. Về phía chính quyền các cấp cần có cảnh báo và điều hành kịp thời, về phía người dân cần phải tự giác chấp hành, về phía các nhà khoa học, các ngành chức năng tiếp tục nghiên cứu để có thể có những biện pháp tối ưu phòng tránh thiên tai.

Hướng về miền Trung là hoạt động tri ân khách hàng của ngành Điện miền Nam Tổng Công ty Điện lực miền Nam (EVNSPC) triển khai nhiều hoạt động ý nghĩa trong tháng tri ân khách hàng với thông điệp “EVNSPC ...

Mưa lớn nhiều ngày, người dân Hội An lại tiếp tục chạy lũ Sau nhiều ngày liền bị ảnh hưởng do mưa lớn, các tuyến đường trong khu phố cổ Hội An (tỉnh Quảng Nam) đã bị ngập ...

LĐLĐ Quảng Trị: Những suất cơm nghĩa tình gửi bà con vùng lũ Những ngày này, miền Trung trở thành tâm điểm của cả nước. Mưa lũ, sạt lở đã gây nên nhiều thiệt hại về người và ...