Khó khăn và bất cập trong bài toán nhà ở cho công nhân

Vừa qua, Bộ Xây dựng đã trình Thủ tướng phê duyệt đề án 1,8 triệu nhà ở xã hội để tạo điều kiện cho người lao động thu nhập thấp, công nhân ở các khu công nghiệp, khu chế xuất giai đoạn 2021 - 2030. Những chính sách khác của Nhà nước đối với loại hình nhà ở này như: miễn tiền sử dụng đất; được dành 20% tổng diện tích đất ở trong phạm vi dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội để đầu tư xây dựng nhà ở thương mại; giảm 50% thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp; hỗ trợ đầu tư hạ tầng kỹ thuật trong và ngoài dự án; cho vay ưu đãi lãi suất thấp.

Ảnh minh họa. Nguồn: cafeland.vn

Thực tế cho thấy vẫn còn nhiều khó khăn, bất cập cần được nhìn nhận và tháo gỡ.

Mới đây trên diễn đàn Quốc hội, đại biểu dân cử cũng đã đề nghị tiếp tục có cơ chế, chính sách hỗ trợ cho nhà ở công nhân tại các khu công nghiệp. Và dư luận xã hội, nhất là những người có liên quan cũng đã thẳng thắn bày tỏ ý kiến của mình.

Theo ông Trương Anh Tuấn - Chủ tịch Công ty Cổ phần Tư vấn dịch vụ thương mại Địa ốc Hoàng Quân thì luật chưa làm rõ loại hình nhà ở xã hội trong khi đây là một loại hình lưu trú rất đặc biệt. Ông cũng đề nghị hủy bỏ quy định công nhân muốn mua nhà ở thì phải thường trú tại địa phương bán nhà 1 năm vì cho rằng như thế là vô lý. Ông Tuấn nói: "Một nhà máy phải mở ra thì công nhân họ mới về. Họ đã đăng ký lưu trú thì có quyền thuê, mua mà không cần phải đợi tới một năm".

Còn theo ông Vương Quốc Toàn - Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Tập đoàn Lan Hưng thì nên xem lại việc kinh doanh nhà ở công nhân vì đã bộc lộ nhiều khe hở. Ông cho rằng: "Hiện nay các doanh nghiệp làm hàng nghìn căn nhà, mục đích chỉ là nhà ở cho công nhân trong các khu công nghiệp, nhưng bán nhà lại bán cho tất cả các đối tượng theo Nghị định 100. Chúng tôi đã nhiều lần kiến nghị tới các cơ quan chức năng từ địa phương tới trung ương nhưng tới nay chưa được giải quyết”.

Thủ tục nhiêu khê cũng làm nản lòng các nhà đầu tư vì sau khi xây nhà xong phải trải qua quá nhiều quy trình, ngâm vốn quá lâu, khó thu hồi, lại thêm gánh nặng trả nợ ngân hàng. Chẳng hạn muốn bán nhà ở xã hội thì doanh nghiệp phải nộp danh sách lên Sở Xây dựng, chờ đến khi sở phản hồi mới được bán, còn nếu sở chưa phản hồi thì chỉ có cách ngồi chờ, không biết đến lúc nào. Nếu số lượng nhà ở lên đến hàng ngàn thì thủ tục càng dễ kéo dài. Trong lúc đáng ra nên để doanh nghiệp tự ký hợp đồng mua bán và tự chịu trách nhiệm pháp lý, còn Sở Xây dựng chỉ làm công tác hậu kiểm. Hay miễn sử dụng đất với loại hình nhà ở xã hội là tốt nhưng buộc doanh nghiệp phải làm thủ tục xin miễn thuế là không hợp lý, mất nhiều thời gian, dễ nảy sinh câu chuyện "xin - cho". Nên miễn là miễn hẳn, doanh nghiệp không phải làm thủ tục. Ngoài ra cần miễn phí bảo lãnh đối với các chủ đầu tư nhà ở xã hội, đẩy nhanh quá trình phê duyệt, cải cách hành chính thực sự trong lĩnh vực này để nhà ở sớm đến tay người lao động thu nhập thấp.

“Có rất nhiều cơ chế nhằm thu hút DN đầu tư nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân nhưng thực tế triển khai thì không như kỳ vọng. Nguyên nhân do thiếu “vốn mồi” để triển khai thực hiện, đồng thời những vướng mắc, chồng chéo về Luật Đất đai, Luật Đầu tư, ... chưa được tháo gỡ triệt để, dẫn đến thiếu quỹ đất. Nói tóm lại là thiếu tiền, thiếu đất, vướng luật, như vậy sẽ rất khó đạt được mục tiêu”- chuyên gia quy hoạch đô thị, Thạc sĩ Trần Tuấn Anh nhìn nhận.

Được biết Bộ Xây dựng kiến nghị Thủ tướng nghiên cứu để sửa đổi cho phù hợp các bộ luật: Luật Nhà ở, Luật Đất đai, Luật Đấu thầu, Luật Thuế, ... liên quan đến nhà ở xã hội, cụ thể cho từng đối tượng thụ hưởng và chính sách ưu đãi. Ý kiến tham khảo nhà ở công nhân ở nước ngoài cũng hữu ích cần bàn thảo thêm.

Tổ chức Công đoàn các cấp cũng đã có nhiều đề xuất, sáng kiến trong lĩnh vực nhà ở công nhân, nhằm góp phần tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc. Chẳng hạn như đề xuất giảm bớt thủ tục hành chính, kiến nghị tách nhà ở công nhân ra khỏi nhóm nhà ở xã hội để tập trung đầu tư hiệu quả hơn, đề xuất cho vay vốn ưu đãi cả chủ đầu tư lẫn người mua/thuê nhà ở công nhân. Tổng LĐLĐVN đã nghiên cứu các văn bản pháp quy, từ đó, đề xuất Đề án “Đầu tư xây dựng thiết chế của Công đoàn tại các KCN, KCX” trình Thủ tướng Chính Phủ phê duyệt tại Quyết định số 655/QĐ-TTg ngày 12.5.2017, sửa đổi bổ sung tại Quyết định số 1729/QĐ-TTg ngày 4.11.2020; trong đó, Tổng LĐLĐVN đóng vai trò là đơn vị chủ trì phối hợp với các Bộ, ngành và UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương cùng tham gia phối hợp thực hiện Đề án. Mới đây Liên đoàn Lao động thành phố Hồ Chí Minh cũng đề xuất thành phố cùng tổ chức Công đoàn cùng chung tay xây nhà cho công nhân thuê.

Hy vọng cùng với sự vào cuộc của các cấp, các ngành liên quan, trong đó có tổ chức Công đoàn, sắp tới vấn đề về nhà ở xã hội cho người lao động thu nhập thấp sẽ được khai thông, nhiều gia đình sẽ có căn hộ để sống và lao động, để có điều kiện cụ thể an cư lạc nghiệp. Đó cũng là chính sách an sinh xã hội rất quan trọng và cũng rất nhân văn, thiết thực quan tâm đến giai cấp công nhân.

Tăng nguồn cung nhà ở xã hội bằng vốn xã hội hóa là giải pháp khả thi Vấn đề thiếu nhà ở xã hội (NƠXH) đã là vấn đề bức xúc, là nỗi buồn lo dai dẳng, là ước mơ của hàng ...

Hội nghị thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội cho công nhân, người thu nhập thấp Ngày 1/8, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì Hội nghị thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội cho công nhân, người thu nhập ...

Người lao động mong chờ “một triệu căn nhà ở xã hội” Mới đây, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chỉ đạo, từ nay đến năm 2030 cả nước xây một triệu căn hộ Nhà ở ...