Khi quyền lựa chọn sách giáo khoa trong tay giáo viên
Không bàn đến câu chuyện một hay nhiều bộ sách giáo khoa nữa, vì rõ ràng, chủ trương một chương trình nhiều bộ sách đã được đánh giá là xu hướng tiến bộ của giáo dục thế giới, phát huy trí tuệ và tài lực, vật lực của xã hội cho giáo dục. Nhưng khi đó, câu chuyện đáng bàn lại là giải pháp nào cho việc lựa chọn sách giáo khoa.
 |
| Phụ huynh tìm mua sách giáo khoa cho con trước thềm năm học mới. Ảnh: Internet |
Quy định chọn sách trước đây đã thực hiện theo Thông tư 25/2020/TT-BGDĐT. Theo đó, giáo viên và phụ huynh cũng được lấy ý kiến. Nhưng ý kiến từ các trường được gửi về hội đồng chọn sách cấp tỉnh để đánh giá, lựa chọn. Với Dự thảo lần này, quyền và trách nhiệm của nhà trường, giáo viên, phụ huynh sẽ lớn hơn.
Dự thảo lần này cũng đi đúng với tinh thần của Nghị quyết 88/2014/QH13 về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông: “Khuyến khích các tổ chức, cá nhân biên soạn sách giáo khoa trên cơ sở chương trình giáo dục phổ thông. (…) Các cơ sở giáo dục phổ thông lựa chọn sách giáo khoa để sử dụng dựa trên ý kiến của giáo viên, học sinh và cha mẹ học sinh theo hướng dẫn của Bộ Giáo dục và Đào tạo”.
Kể từ khi chương trình giáo dục phổ thông mới được đưa vào sử dụng, sau một năm thực hiện giao quyền lựa chọn sách giáo khoa cho nhà trường, giáo viên (năm 2020), ba năm qua chúng ta lại quy định hội đồng lựa chọn sách giáo khoa do UBND cấp tỉnh thành lập. Cách làm đó, khiến cho ý kiến của nhà trường, giáo viên, phụ huynh - những người trực tiếp sử dụng sách giáo khoa trở nên mờ nhạt.
Tình huống lý tưởng của năm 2020 không còn thực hiện đã đi ngược lại với tinh thần của chủ trương “một chương trình nhiều bộ sách”, nhiều giáo viên khát khao đổi mới, hồ hởi đã cảm thấy lúng túng. Vì rõ ràng, ở thời đại internet, khi thông tin không còn giới hạn thì việc sử dụng một bộ sách giáo khoa để dạy và học chỉ mang tính tương đối. Nhưng chính tính tương đối đó lại hạn chế sức sáng tạo.
Trao quyền lựa chọn sách giáo khoa cho nhà trường, giáo viên, phụ huynh là tạo cơ hội cho họ thể hiện trách nhiệm của mình đối với thế hệ tương lai. Giáo viên bắt đầu một chặng đường tự chủ học thuật sau khi so sánh, nhận xét, đánh giá, lựa chọn điều mà chúng ta lâu nay vẫn ám ảnh như là “pháp lệnh”. Không thể chối cãi, chỉ giáo viên mới đánh giá được hiệu quả của sách giáo khoa từ thực tế dạy và học.
Tinh thần đó đồng hành với chức năng của sách giáo khoa mà những nền giáo dục tiên tiến xác định: là tài liệu tham khảo, không phải tài liệu bắt buộc. Trong bước tiến đó, tính sáng tạo của giáo viên sẽ được phát huy ở những học liệu tự soạn, phương pháp giảng dạy, kiểm tra, đánh giá cho phù hợp với khả năng, đặc điểm của từng học sinh, từng nhóm và từng lớp học, …
Cũng từ thói quen này, trên đà đổi mới giáo dục, chúng ta hoàn toàn có thể hy vọng, trong tương lai, việc lựa chọn sách giáo khoa có thể diễn ra ở cấp độ cá nhân, từng giáo viên, từng học sinh. Lúc đó, học sinh mang sách giáo khoa nào đến lớp cũng được chấp nhận vì giáo viên không dạy theo một cuốn sách giáo khoa nào cố định, không phụ thuộc vào sách giáo khoa để xây dựng bài giảng. Sự đổi mới lý tưởng đó hoàn toàn cho phép chúng ta nói đến giáo dục khai phóng như một chìa khóa thành công trong cuộc cách mạng 4.0.
Viết đến đây, tôi nhớ lại ý kiến của đại biểu Trần Văn Lâm tại cuộc họp giữa đoàn giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về đổi mới chương trình, sách giáo khoa với Chính phủ mới đây. Ông đặt vấn đề liên quan việc vận hành nhiều bộ sách giáo khoa hiện nay: "Chúng ta nói chương trình mới là pháp lệnh, sách giáo khoa chỉ là tài liệu tham khảo. Vậy đã thực hiện triệt để theo tinh thần đổi mới khi có nhiều bộ sách giáo khoa hay chưa, học sinh có thể đến lớp và học cuốn sách giáo khoa bất kỳ trong các cuốn sách giáo khoa mà Bộ Giáo và Đào tạo phê duyệt hay vẫn phải phụ thuộc vào sách giáo khoa mà nhà trường lựa chọn và việc dạy học vẫn bám vào sách giáo khoa ấy?".
Khi giao quyền cho thành lập hội đồng lựa chọn sách giáo khoa cho UBND cấp tỉnh, cả nước chỉ có 63 sự lựa chọn. Nhưng khi giao quyền cho trường, cả nước có đến hàng chục ngàn sự lựa chọn. Càng nhiều chủ thể lựa chọn, sự bảo đảm tính dân chủ về mặt học thuật càng cao. Và cũng vậy, khi nhà trường, thầy cô, phụ huynh, những người “cùng học” trực tiếp với học sinh có sự tự do thì mới có thể dạy các em trở thành những con người tự do.
Đó là chưa nói về mặt quản lý, khi giao việc lựa chọn sách giáo khoa cho UBND cấp tỉnh, thì chúng ta đang “chuyển độc quyền từ Trung ương (theo chương trình cũ) xuống độc quyền ở địa phương”, như lời một đại biểu trong cuộc họp nêu trên nhấn mạnh.
Giao quyền cho nhà trường, giáo viên lựa chọn sách giáo khoa là xu thế tiến bộ, nhưng không thể khẳng định rằng sẽ triệt để loại bỏ lợi ích nhóm nếu nhà trường, giáo viên bị chi phối bởi yếu tố bên ngoài dẫn đến không công tâm, không đặt lợi ích của học sinh lên hàng đầu. Nếu thế, không có những đại án “Việt Á giáo dục” như cách gọi của đồng nghiệp tôi trên Chuyên mục Cà phê tối này thì cũng sẽ có những “bông hồng chỉ thấy gai” như những xôn xao về lạm thu, sổ liên lạc điện tử, liên kết giáo dục kỹ năng sống trong nhà trường mấy năm qua.
QUỐC THẮNG
| Nếu đồng tình với góc nhận định trong bài viết, bạn có thể mời tác giả Quốc Thắng một "ly cà phê" thông qua Ví MoMo bằng cách ấn vào nút “Buy me a coffee” ở bên dưới hoặc quét mã QR. "Buy me a coffee"
Hoặc bạn cũng có thể tặng "ly cà phê" cho tác giả Quốc Thắng bằng cách chuyển khoản trực tiếp vào tài khoản của Tạp chí Lao động và Công đoàn, số tài khoản: 118000001631, Ngân hàng Vietinbank chi nhánh Hà Nội. Lưu ý, trước khi chuyển tiền, bạn đọc vui lòng gõ nội dung: "Tặng cà phê cho tác giả Quốc Thắng". Đọc cà phê tối, tặng "cà phê" là chương trình của Tạp chí Lao động và Công đoàn. Khi đọc các bài viết trên mục Cà phê tối, nếu bạn đọc đồng cảm với góc nhìn của tác giả thì có thể mời người đó một "ly cà phê". Mỗi "ly cà phê" trị giá 23.000 đồng (1 USD). |
Liên quan
Kinh tế - Chính sách
Cổ phiếu VFS sau ngày đầu hứng khởi
Sau phiên đầu tràn đầy hứng khởi trên sàn Nasdaq, cổ phiếu VinFast (VFS) quay đầu giảm gần 19% trong ngày 16/8, giá trị công ty xuống dưới 70 tỷ đô so với 85 tỷ của ngày đầu tiên. Chuyện trên bình thường và chẳng có gì lạ trên thị trường chứng khoán quốc tế nhưng phần nào giúp chúng ta hiểu rằng sân chơi ấy không dễ chịu như nhiều người tưởng trong lúc phấn khích.
Giữ quận Hoàn Kiếm và tinh thần của Hà Nội
Bí thư Hà Nội Đinh Tiến Dũng vừa chia sẻ quan điểm về việc sắp xếp các đơn vị hành chính. Theo đó, tinh thần của thành phố sẽ “giữ ổn định” quận Hoàn Kiếm
Không thừa thế xông lên để “gậy ông đập lưng ông”
Giá gạo thế giới tăng, không ít doanh nghiệp đã “thừa thắng xông lên” đẩy nhanh xuất khẩu. Bộ trưởng Bộ Công thương khuyến cáo coi chừng “gậy ông đâp lưng ông”!
Ba con số thiếu chủ ngữ
Giữa lúc đang thiếu giáo viên trầm trọng thì nhiều cử nhân sư phạm diện cử tuyển vẫn chưa được bố trí việc làm, hàng trăm sinh viên tốt nghiệp ngành sư phạm vẫn thất nghiệp và hàng nghìn giáo viên rời khỏi ngành.
Khi công nhân “bàn luận” với Chủ tịch Quốc hội
Đời công nhân cạo mủ chúng em vất vả lắm! Dậy từ nửa đêm, lúc 1-2 giờ sáng, có khi sớm hơn. Cái mủ cao su lạ lắm, trời càng lạnh, càng có sương thì mủ càng ra nhiều. Cho nên người mình lạnh cỡ nào thì mình càng mừng cỡ đó. Sản phẩm nhiều thì được nhiều tiền công anh ạ! Nếu được phát biểu trước bác Huệ, em sẽ nói về đời công nhân cạo mủ cao su. Công việc cực nhọc nhưng lương thấp quá!
Văn hóa - Xã hội
Mong ước đầu năm học
Một năm học mới bắt đầu với nhiều niềm tin kỳ vọng cùng bộn bề vấn đề đối với thầy cô, học sinh, phụ huynh và những người làm giáo dục.
Tính cách của Nguyễn Thanh Long và số phận của ông Nguyễn Trường Sơn 1
Giữa tháng 9/2021, khi TP.HCM đã qua đỉnh dịch và chuẩn bị “mở cửa” thì bà con lại nháo nhác khi Nguyễn Thanh Long - Bộ trưởng Y tế lúc đó - người sắp ra tòa
Nghĩ về một ngày lễ lớn của lực lượng Công an Nhân dân
Hôm nay, 19/8/2023, kỷ niệm 78 năm Ngày truyền thống của lực lượng Công an Nhân dân Việt Nam. Trước hết, tôi xin trân trọng gửi tới toàn thể cán bộ, chiến sĩ đang và đã từng công tác trong lực lượng những lời chúc mừng chân thành, tốt đẹp nhất từ đáy lòng mình.
Oppenheimer và cách kể một câu chuyện lịch sử
Bộ phim Oppenheimer thuộc thể loại tiểu sử, kể câu chuyện về một nhân vật lịch sử với những biến động của lịch sử nước Mỹ và thế giới.
300 ngàn thí sinh và lựa chọn không vào đại học
Vừa tốt nghiệp THPT, Trung Hiếu tại Thái Bình lập tức nộp hồ sơ vào trường nghề công nghệ ô tô, bỏ xét tuyển đại học.
Môi trường - Sức khỏe
Ai đã đặt tên cho dòng sông?
Tin dồn dập về dòng Mekong sạt lở mấy ngày qua khiến cho bất cứ ai quan tâm đến môi trường đều cảm thấy lo ngại. Lo ngại vì nguyên nhân được phân tích
Vụ bắt cóc 20 giây
Một vụ bắt cóc trẻ em diễn ra giữa ban ngày, tại khu đô thị Việt Hưng (Hà Nội) vừa diễn ra hôm qua. Sáng nay, con tin đã được giải cứu an toàn, nghi phạm đã bị lực lượng cảnh sát bắt. Tuy nhiên, các clip ghi lại tình tiết gây án khiến người xem không khỏi lạnh gáy.
Tang thương Phố Núi
Tai nạn thảm khốc đã gây chấn động với giới bóng đá và tạo nên một không khí tang thương Phố Núi - khi những nạn nhân vắn số đều là gương mặt thân quen của làng bóng đá.
Bằng chứng F
Trên khắp đất nước Việt Nam này, có biết bao nhiêu mảnh đất, bao nhiêu con người mang nỗi đau chất độc màu da cam. Nhưng bằng chứng về mối liên hệ vẫn là thứ đi
Vụ sạt lở do… “nhân tai”
Trong khi câu chuyện về vụ sạt lở ở vườn sầu riêng tại Lâm Đồng vẫn còn nóng hổi, một vụ sạt nhỏ, với dòng nước nhấn chìm hàng loạt xế sang đã xảy ra ở Sóc Sơn (Hà Nội). Sau vụ việc, hình ảnh trên các mặt báo được chụp tại địa bàn mới thấy, hàng loạt homestay mọc lên như nấm, ngay giữa rừng phòng hộ.
Tin mới
“Concert Quốc gia” và rung động thiêng liêng
Không khí TP Hồ Chí Minh lúc này như một lễ hội. Người dân Thành phố cùng du khách khắp nơi tràn xuống phố xem sơ duyệt lễ diễu binh, diễu hành kỷ niệm 50 năm ngày Giải phóng Miền Nam- Thống nhất Đất nước tối qua. Trên mạng, giới trẻ ví von lễ diễu binh diễu hành là “concert Quốc gia”- nơi mà họ không muốn bỏ lỡ bất cứ khoảnh khắc nào.
Cướp ngân hàng, chơi “tài- xỉu”
Tên cướp táo tợn cướp ngân hàng giữa ban ngày với một con dao và một chai xăng. Như mọi vụ cướp ngân hàng khác, hắn bị bắt sau chưa đầy 48 giờ. Đáng nói, theo thông tin mới nhất, hắn cướp vì thua cờ bạc, và việc đầu tiên khi có tiền từ vụ cướp, hắn tiếp tục “nướng” vào đỏ đen.
Bài học lịch sử trên đường phố
Một chàng quân nhân xuất hiện trên chuyến tàu từ Bắc vào Nam chuẩn bị cho diễu hành gây sốt vì… đẹp trai. Một thanh niên đạp xe xuyên Việt từ Hà Nội và TP. HCM trên chiếc xe đạp Thống Nhất của ông. Vô vàn những câu chuyện sống động đang diễn ra trong những ngày tháng Tư lịch sử.
Tin tức khác
Thuốc giả - lời cảnh tỉnh thật
Sau sữa giả, lực lượng công an đã triệt phá một đường dây sản xuất, buôn bán thuốc giả với quy mô lớn. Vụ việc một lần nữa đặt ra những lời cảnh tỉnh về chất lượng sản phẩm và phương cách quản lý quảng cáo trong thời đại mạng xã hội.
Thìa sữa trong viện
Vụ 600 loại sữa giả vẫn khiến dư luận bức xúc. Không chỉ bởi cách mà những kẻ làm sữa giả đẩy vào thị trường mà còn là những câu hỏi về quản lý từ sản phẩm tới những người nổi tiếng.
Kinh hoàng sữa giả
Sữa giả được quảng cáo dành cho trẻ sinh non, bệnh nhân tiểu đường, suy thận và phụ nữ mang thai… vừa được lực lượng chức năng triệt phá gây chấn động. Chấn động về lượng hàng, và hơn cả là về nhân tâm khi con người vì lợi nhuận mà rắp tâm gây hại tới những nhóm rất dễ bị tổn thương.
“Miếng cơm” từ cây gạo
Vụ việc lùm xùm quanh cây gạo ở Hà Nam khi người dân tự ý thu phí chụp ảnh gây xôn xao. Đáng nói, khi chính quyền vào cuộc, buộc gia đình người này phải gỡ lều tạm, không thu phí chụp ảnh nữa, một vài cành cây gạo “bị gãy” lại càng làm tranh cãi nổ ra.
Đã đến lúc phải nhìn lại AI
Chúng ta đã qua “cơn choáng” trước những màn ra mắt khủng khiếp của AI. Các khóa học AI, các mô hình AI ứng dụng vào công việc đang được triển khai ào ạt. Giờ là lúc thực tế nhất, rõ ràng nhất về giá trị thực sự của AI.
Đằng sau trào lưu “búp bê hóa” con người
Trào lưu dùng AI biến người từ những đặc điểm nhận dạng liên quan tới công việc thành những hình ảnh con búp bê, những món đồ chơi thu nhỏ gây “bão mạng”. Không chỉ là trò đùa để cười rồi quên, một trong những trào lưu đầu của làn sóng AI này đang gợi mở nhiều điều.