Chỉ là một lỗi chính tả, xin đừng buông lời cay đắng

Cổng chào viết sai chính tả tại Phố sách Hà Nội. Ảnh: Đ.X.

Dòng chữ trên cổng chào có nội dung: "Lễ phát động phong chào đọc sách 21/4". Nhiều người đã nhận ra chữ "phong trào" bị viết sai chính tả thành "phong chào".

Trao đổi với phóng viên báo chí, ông Đặng Đức Hưng, Chánh Thanh tra Sở Văn hóa - Thể thao Hà Nội cho biết, cổng chào này được dựng lên để chuẩn bị cho sự kiện Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam lần thứ I (21/4/2022).

Sau khi nắm được thông tin về lỗi chính tả trên, Sở đã liên hệ với lãnh đạo quận Hoàn Kiếm để chỉ đạo khắc phục. UBND quận Hoàn Kiếm đã cử ngay lực lượng hạ cổng chào xuống để sửa chữa sai sót đó.

Về trách nhiệm để xảy ra sai sót, Chánh Thanh tra Sở Văn hoá - Thể thao Hà Nội cho biết, công trình cổng chào này là do Cục Xuất bản, in và Phát hành (Bộ Thông tin và Truyền thông) chủ trì lắp đặt. Cục này đã thuê một đơn vị tư nhân bên ngoài vào lắp đặt cổng chào và để xảy ra lỗi sai chính tả như đã nói ở trên.

Vậy là câu chuyện rất đơn giản và rõ ràng. Đây chỉ là một lỗi chính tả do những người thợ in phun chữ lên cổng chào, những người thợ thi công cổng chào gây ra. Tất nhiên, lỗi của Ban Tổ chức Ngày sách và Văn hoá đọc Việt Nam, của các cán bộ nhân viên Cục Xuất bản, in và Phát hành được giao phụ trách việc này là không hề nhỏ. Họ đã thực sự rất tắc trách, rất vô trách nhiệm, nói nôm na là rất ẩu, khi đã nghiệm thu cổng chào và cho phép dựng nó lên giữa trung tâm Thủ đô.

Nhưng với một lỗi chính tả như thế, chúng ta chỉ nên dừng lại ở sự chê trách tinh thần trách nhiệm của các đơn vị và cá nhân liên quan; chúng ta chỉ nên dừng lại ở sự chê trách về sử dụng chính tả tiếng Việt, cụ thể là nói ngọng viết ngọng, chứ đừng như không ít người trên mạng xã hội liên tục cay nghiệt phê phán họ “vô văn hoá”, “dốt thế cũng làm công tác văn hoá”, “vô văn hoá mà lại làm công tác văn hoá”,...

Người viết bài này có nhiều năm làm biên tập viên cho những tờ báo có số lượng phát hành lớn nhất nước, nơi quy tụ rất nhiều cây bút là nhà văn, nhà thơ trong cả nước. Nhưng trong quá trình gần 20 năm biên tập bản thảo của họ, tôi vẫn thỉnh thoảng phát hiện ra những lỗi chính tả rất sơ đẳng, vẫn viết ngọng như kiểu “phong chào”. Không nhẽ vì thế mà ta cũng chê các nhà văn, nhà thơ nổi tiếng ấy là “vô văn hoá” ư?

Ấy là chưa tính đến yếu tố vùng miền, dùng từ không theo chuẩn quốc gia của những người thợ làm cổng chào, làm pano quảng cáo đến từ nhiều “vùng trũng chữ nghĩa” tới Hà Nội mưu sinh. Không phải ai trong số họ cũng được dạy dỗ chi tiết về ngữ pháp, về chính tả tiếng Việt như những người có điều kiện sống và học tập cao ở thị thành.

Định nghĩa về văn hoá thì có tới hàng trăm định nghĩa khác nhau. Nhưng tôi, khi viết về vụ việc này, thấy thật là tâm đắc với một định nghĩa sau: “Văn hóa là gì? Là cái vẫn thiếu khi người ta đã học tất cả”. Người đưa ra định nghĩa về văn hoá này là Édouard Herriot (1872 - 1957).

Vậy thì, theo định nghĩa văn hoá trên, sẽ diễn ra hiện tượng gì? Đó là dù ai đó đã học tất cả, biết tất cả, vẫn đôi khi lâm vào tình trạng thiếu một thứ là… văn hoá.

Cho nên, ta đừng buông lời cay đắng, đừng thóa mạ mạt sát những người làm cái cổng chào viết sai chính tả ấy. Họ đa số chỉ là những người thợ thời vụ làm biển pano, bảng quảng cáo, cổng chào,... nhiều người trong số họ có thể mới được học hết trung học phổ thông và thậm chí là thấp hơn thế.

Và xin các bạn cũng đừng quên rằng, việc cố tình “nâng quan điểm” trước các hiện tượng hy hữu và bất thường trong đời sống chính trị - văn hoá - xã hội thành một bản chất của chế độ và các cơ quan Nhà nước; việc bé xé ra to, biến những khiếm khuyết, những sai sót rất nhỏ trong cuộc sống đời thường thành những chuyện rất ghê gớm, nghiêm trọng trên mạng xã hội - đó cũng là một biểu hiện của việc thiếu văn hoá, hay nói cho nhẹ nhàng hơn, đó là sự nông cạn và hấp tấp trong văn hoá nhìn nhận và đánh giá hiện thực quanh ta.

Xin hãy dừng lại ở sự chê trách một lỗi chính tả! Xin đừng biến một lỗi nhỏ trong sử dụng ngôn ngữ của người khác thành một lỗi lớn về nhận thức và quan điểm của chính mình, thưa các bạn thân mến!

Nếu bạn đồng tình với góc nhìn trong bài viết "Chỉ là một lỗi chính tả, xin đừng buông lời cay đắng" thì có thể mời tác giả An Vinh một "ly cà phê" thông qua Ví MoMo bằng cách ấn vào nút “Buy me a coffee” ở bên dưới hoặc quét mã QR. Để đăng ký và sử dụng Ví MoMo, xem chi tiết hướng dẫn tại đây. "Buy me a coffee" Hoặc bạn cũng có thể tặng "ly cà phê" cho tác giả An Vinh bằng cách chuyển khoản trực tiếp vào tài khoản của Tạp chí Lao động và Công đoàn, số tài khoản: 118000001631, Ngân hàng Vietinbank chi nhánh Hà Nội. Lưu ý, trước khi chuyển tiền, bạn đọc vui lòng gõ nội dung: "Tặng cà phê cho tác giả An Vinh". Đọc cà phê tối, tặng "cà phê" là chương trình của Tạp chí Lao động và Công đoàn. Khi đọc các bài viết trên mục Cà phê tối, nếu bạn đọc đồng cảm với góc nhìn của tác giả thì có thể mời người đó một "ly cà phê". Mỗi "ly cà phê" trị giá 23.000 đồng (1 USD).