Chi hỗ trợ tiền thuê nhà cho NLĐ: Không như kỳ vọng

Theo Quyết định 08, tổng số tiền ngân sách chi là 6.600 tỷ đồng để hỗ trợ tiền thuê nhà cho khoảng 3,4 triệu lao động; Đối với NLĐ đang thuê trọ được hỗ trợ với mức (500.000 đồng/người/tháng, tối đa 3 tháng) và NLĐ quay trở lại thị trường lao động (1 triệu đồng/người/tháng, tối đa 3 tháng) có hợp đồng lao động, đang thuê trọ từ ngày 1/2 đến 30/6/2022. Thời hạn hết tháng 8/2022 phải thực hiện xong việc hỗ trợ.

Quyết định 08 của Chính phủ về việc hỗ trợ tiền thuê nhà cho NLĐ là giúp họ vượt qua khó khăn sau đại dịch Covid-19. Ảnh: TM

Quyết liệt "khơi thông ách tắc”

Chính phủ đã có 4 công điện khẩn chỉ đạo đơn giản hóa các thủ tục hành chính, gỡ khó và ban hành Quyết định số 791/QĐ-TTg ngày 3/7/2022, khi thời gian chỉ còn chưa đầy 2 tháng để "khơi thông ách tắc" như: quy định rõ về kinh phí chi trả hỗ trợ với từng trường hợp cụ thể; địa phương nếu gặp vướng mắc kinh phí thì báo cáo Bộ Tài chính tổng hợp trình Thủ tướng Chính phủ; phân công Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐ-TB&XH) chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan việc thực hiện Quyết định 08… Quyết định số 791/QĐ-TTg cũng phân trách nhiệm cụ thể cho lãnh đạo tỉnh, thành phố thực hiện việc chi hỗ trợ tiền thuê nhà.

Tuy nhiên, sau hơn ba tháng triển khai Quyết định số 08, tính đến ngày 4/7/2022, tỷ lệ giải ngân tiền hỗ trợ theo Quyết định này không đáng là bao khi các cơ quan chỉ mới tiếp nhận hồ sơ với kinh phí hỗ trợ hơn 357 tỷ đồng/6.600 tỷ đồng, trong đó mới phê duyệt hồ sơ được 209 tỷ đồng, chỉ có 15 địa phương giải ngân khá nhất nhưng cũng chỉ được hơn 70 tỷ đồng. Nhiều địa phương giải ngân dưới 10%, thậm chí có tỉnh chưa giải ngân đồng nào.

Tính đến ngày 14/8, Cục Việc làm, Bộ Lao động LĐ-TB&XH cho biết, việc giải ngân theo Quyết định 08 tại 59 tỉnh thành mới đạt trên 859 tỉ đồng cho hơn 1,2 triệu lượt NLĐ/khoảng 3,4 triệu NLĐ thuộc diện được hỗ trợ.

NLĐ thuê trọ ở TP.HCM. Ảnh: TM

Đến hết ngày 24/8, nghĩa là chỉ còn 6 ngày so với thời hạn của Chính phủ đề ra, cả nước mới có gần 1,5 triệu NLĐ được nhận hỗ trợ tiền thuê nhà, bằng gần 50% so với kế hoạch.

Đến 22h ngày 29/8, theo Bộ LĐTB&XH, có 60 tỉnh, thành phố đã tiếp nhận hồ sơ của 124.084 lượt doanh nghiệp với 5.182.111 lượt lao động, kinh phí đề nghị hỗ trợ là hơn 3.265 tỷ đồng (tương đương 50,32% so với số kinh phí dự kiến).

Các địa phương đã thẩm định và ra quyết định phê duyệt được hơn 2.725 tỷ đồng (83,4% số hồ sơ đề nghị), thực hiện giải ngân được 1.677 tỷ đồng (51,36% số hồ sơ đề nghị; 61,54% số đã được thẩm định phê duyệt).

Cũng theo thống kê đến ngày 29/08, có 55 tỉnh, thành phố có tỷ lệ giải ngân trên số tiếp nhận hồ sơ đề nghị đạt trên 80%. Trong đó, có 22 địa phương có tỷ lệ giải ngân so với số hồ sơ tiếp nhận đề nghị là 100% như: Bắc Giang, Hải Dương, Thái Nguyên, Trà Vinh, Hòa Bình, Phú Thọ, Hậu Giang, Thanh Hóa, Sóc Trăng, Đồng Tháp.... Đáng chú ý, dù gần hết thời hạn giải ngân, nhưng một số địa phương tỷ lệ giải ngân vẫn dưới 50%.

Theo LĐ-TB&XH, từ sau thời điểm hết hạn nhận hồ sơ đề nghị hỗ trợ là ngày 15/8, tốc độ giải ngân tiền hỗ trợ tới người lao động ở hầu hết các tỉnh thành đã tăng nhanh. Tuy nhiên, để hoàn thành việc chi trả chế độ đúng thời hạn đề ra phụ thuộc vào kết quả thực hiện tại các tỉnh thành có số lượng lớn NLĐ được hưởng chính sách như: TP. HCM, Bình Dương.

Để đẩy nhanh tiến độ giải ngân chính sách, Bộ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Đào Ngọc Dung đã có có nhiều cuộc làm việc với lãnh đạo các Sở LĐ-TB&XH địa phương để đốc thúc việc thực hiện chính sách hỗ trợ tiền thuê nhà cho NLĐ. Tình hình triển khai chính sách đã được cải thiện, song vẫn còn một số tỉnh, thành phố giải ngân chậm, tỷ lệ giải ngân thấp do vai trò người đứng đầu chưa được phát huy.

Gói hỗ trợ tiền thuê nhà cho NLĐ bị chậm trễ có trách nhiệm của người đứng đầu địa phương.(ảnh chỉ có tính minh họa) Ảnh: TM

Bài học từ TP.HCM

Tại TP.HCM do vô số khó khăn như: Số doanh nghiệp, NLĐ quá lớn; Việc phê duyệt hồ sơ chậm do thông tin trùng lắp, thiếu sót; mất nhiều thời gian rà soát, thẩm định; khâu xác minh từng hồ sơ, việc nhập dữ liệu vào hệ thống, phần mềm còn trục trặc; nhiều doanh nghiệp còn lúng túng, nộp gộp hồ sơ dồn về cuối tuần gây quá tải; nhiều đơn vị, doanh nghiệp đọc và hiểu khác nhau các văn bản, hướng dẫn liên quan đến Quyết định 08 nên áp dụng có lúc, có nơi khác nhau. Mặc dù các cơ quan liên quan rất quyết liệt, tích cực nhưng hơn 3 tháng đầu thực hiện rất ì ạch, kết quả thấp.

Do vậy, ngày 11/8, nghĩa là chỉ còn 19 ngày của thời hạn, UBND TP.HCM đã huy động toàn bộ hệ thống chính trị vào cuộc, đẩy nhanh tiến độ thực hiện Quyết định 08 như: Hệ thống Bảo hiểm xã hội tiếp nhận hồ sơ cả ngày thứ Bảy và Chủ nhật; Liên đoàn Lao động TP.HCM, Ban Quản lý các Khu chế xuất và Công nghiệp TP.HCM, Ban Quản lý Khu công nghệ cao TP.HCM… đôn đốc doanh nghiệp nộp hồ sơ chậm nhất vào ngày 15/8…

Sau đó, UBND TP.HCM tiếp tục ban hành nhiều văn bản khẩn gửi lãnh đạo các địa phương đề nghị đẩy nhanh tiến độ và kết thúc việc việc thực hiện Quyết định 08 theo đúng thời hạn. Nhờ vậy, tiến độ thực hiện Quyết định này tăng “nhảy vọt” so với thời gian trước. Nhưng đến ngày 25/8 cũng chỉ mới chi hỗ trợ cho 839.859 NLĐ tổng số tiền hơn 454 tỷ đồng, chiếm 46,87% so với dự toán kinh phí (sau điều chỉnh).

Theo thông tin từ Sở LĐ-TB&XH TP.HCM, đến ngày 28/8, thành phố đã giải ngân hỗ trợ 1,019 triệu lao động với số tiền 558 tỷ đồng (đạt gần 60%).

Có thể thấy, TP.HCM không thể thực hiện Quyết định 08 đúng thời hạn (30/08/2022) do Chính phủ quy định. Đây là một bài học cần rút kinh nghiệm sâu sắc. Giá như các chỉ đạo gỡ khó, "khơi thông ách tắc" được thực hiện sớm hơn...

Tỉnh Bình Dương cũng tương tự TP.HCM khi những tháng đầu, việc thực hiện Quyết định 08 cũng rất chậm, vướng vì nhiều khó khăn, chỉ những ngày cuối tháng 8/2022, tốc độ mới có sự nhảy vọt.

Tính đến hết ngày 28/8, Bình Dương đã phê duyệt hồ sơ đề nghị hỗ trợ tiền thuê nhà cho 1,06 triệu NLĐ với số tiền 650 tỷ đồng, trong đó, đã giải ngân được 466 tỷ đồng (442 tỷ đồng dành cho đối tượng đang làm việc tại doanh nghiệp và 24 tỷ đồng dành cho đối tượng quay lại thị trường lao động). Tỉnh này cũng cam kết ngày 30/8 sẽ hoàn thành cơ bản việc chi hỗ trợ. Tuy nhiên, theo người viết, cam kết này cũng không thể thực hiện.

Thiết nghĩ, Thủ tướng Chính phủ vừa qua đã rất quyết liệt chỉ đạo thực hiện nhiều giải pháp kịp thời, nhân văn hỗ trợ và nâng cao đời sống cho NLĐ, có đề ra thời hạn thực hiện. Tuy nhiên, việc thực hiện Quyết định 08 hỗ trợ tiền thuê nhà cho NLĐ nêu trên là một bài học bổ ích về tốc độ thực hiện các quyết định cũng như chỉ đạo của Chính phủ.

Rất mong Thủ tướng Chính phủ sẽ có hình thức phê bình phù hợp với những địa phương, cơ quan không hoàn thành Quyết định 08 đúng hạn chứ không chỉ dừng lại ở việc nêu tên các tỉnh thành này trên các phương tiện thông tin, báo chí.

Bắc Ninh, Hải Dương, Phú Thọ, Bình Định, Nam Định giải ngân tiền hỗ trợ thuê nhà chậm Bắc Ninh, Hải Dương, Phú Thọ, Bình Định, Nam Định… là 5 tỉnh, thành phố có tiến độ triển khai gói hỗ trợ tiền thuê ...

Bình Định lý giải tỉ lệ giải ngân tiền hỗ trợ thuê trọ cho NLĐ thấp Bình Định là một trong các tỉnh trong cả nước chậm thực hiện giải ngân gói hỗ trợ tiền thuê nhà cho người lao động ...

Gói hỗ trợ thuê nhà cho người lao động có về đích? Chỉ còn 1 ngày nữa là kết thúc thời gian thực hiện gói hỗ trợ tiền thuê nhà trọ cho người lao động (NLĐ), nhiều ...