Bệnh lạm thu: coi chừng tái phát!

Một buổi họp phụ huynh đầu năm học mới. Ảnh minh họa: Báo Hà Nội mới

Cách đây chừng một tháng, dư luận xôn xao về chuyện các em mới vào lớp 6 ở trường THCS Núi Đối (Kiến Thụy, Hải Phòng) phải đóng 2 triệu đồng mà giáo viên chủ nhiệm không phổ biến cho phụ huynh đó là tiền gì, mục đích cụ thể ra sao? Nhiều phụ huynh đã không đồng ý và cấp trên đã phải chấn chỉnh. Cần nói thêm rằng trường này tuyển 170 học sinh lớp 6, tính ra số tiền sẽ là bao nhiêu?

Người viết bài này đã từng nhận thông tin phản hồi có trường THPT khu vực nông thôn chỉ trong một buổi sáng đã hoàn trả cho phụ huynh hơn nửa tỷ đồng vì lạm thu, sau khi báo chí lên tiếng.

Rõ ràng từ lâu nạn lạm thu trong trường học như một "căn bệnh" lan tràn, dai dẳng, khó cứu chữa khiến dư luận bất bình, phụ huynh kêu ca liên tục mà rất nhiều địa phương, rất nhiều trường học hầu như chưa được xem xét, "chữa trị" có hiệu quả. Đặc biệt là tình trạng lạm thu thông qua hội phụ huynh, coi phụ huynh là cánh tay nối dài của trường để lạm thu mà tránh tiếng, tránh chịu trách nhiệm là một vấn nạn dai dẳng.

Mặc dù ngành Giáo dục đã có nhiều chỉ đạo để khắc phục nhưng xem ra không dễ "điều trị căn bệnh" này. Có thể quyết tâm chưa đủ lớn, biện pháp chưa hữu hiệu, chế tài chưa đủ mạnh... nên chưa thể thành công như xã hội mong muốn.

Xin có mấy ý kiến đóng góp:

Ngành Giáo dục từ cấp bộ cho đến cấp phòng phải thống nhất chỉ đạo và hành động, công khai cụ thể các khoản thu nộp theo quy định của Nhà nước ở từng trường cho phụ huynh, học sinh và cộng đồng biết, để chấp hành và giám sát, kiểm tra. Không nên có những chỉ đạo thiếu rõ ràng, lập lờ nước đôi, hiểu thế nào cũng được, kiểu như: "tùy theo tình hình cụ thể..." hoặc "có thể vận dụng..."; vì đó là cũng là một cách "vẽ đường cho hươu chạy" để lạm thu.

Yêu cầu thực hiện đúng quy chế hoạt động của hội phụ huynh trong nhà trường cũng là một cách để giảm lạm thu. Quyết không để tình trạng hội phụ huynh đứng ra thu hoặc trường "nhờ" hội phụ huynh thu giúp, hội cũng không được tùy tiện kêu gọi tự nguyện hoặc quy định những khoản thu không phù hợp, không đúng quy định dưới bất kỳ hình thức nào. Tất cả các khoản thu đều phải thông qua họp hành, công khai, tiếp thu ý kiến phản hồi và trả lời đầy đủ, cụ thể; không được né tránh.

Đề cao trách nhiệm cá nhân các hiệu trưởng; các hiệu trưởng phải chịu trách nhiệm lạm thu trước cấp ủy, chính quyền địa phương, phòng giáo dục và sở giáo dục. Tuyệt đối không được bao che sai phạm lạm thu, có hình thức xử lý thích đáng nạn lạm thu bằng kỷ luật, cách chức, không để tình trạng hiệu trưởng để xảy ra lạm thu, phê bình chiếu lệ rồi chuyển qua trường khác cũng vẫn làm hiệu trưởng...

Ngành Giáo dục cần tiếp thu hơn nữa ý kiến phụ huynh về thu nộp trong nhà trường thông qua họp hành, phản ánh, qua báo chí, mạng xã hội để kịp thời nắm thông tin và chấn chỉnh nếu có lạm thu.

Cũng có ý kiến cho rằng miễn, giảm học phí cũng là một giải pháp giảm lạm thu, bớt gánh nặng kinh phí cho phụ huynh.

Và cuối cùng là sự vào cuộc thực sự của chính quyền các cấp đối với hoạt động của hội phụ huynh cũng như hoạt động của các trường học cũng sẽ lập lại trật tự trong các khoản thu vào năm học mới.

Năm học sắp sửa bắt đầu, mong sao lạm thu không còn là ám ảnh...